Odzyskany klejnot – „Madonna pod jodłami”

Serdecznie zapraszamy na marcowy Wieczór Tumski, który odbędzie się 29 marca br. o godz. 18.00 w auli Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, pl. Katedralny 1.

dr Dariusz Galewski
ks. Krzysztof Kanton

Jednym z najcenniejszych dzieł sztuki zaginionych podczas II wojny światowej jest obraz „Madonna pod jodłami” Lucasa Cranacha Starszego. Dzieło powstało w 1510 roku jako dar dla Katedry Wrocławskiej. W 1947 r. „Madonna” została wywieziona do Niemiec przez ks. Siegfreda Zimmera. Od tego czasu obraz wędrował po różnych aukcjach i krajach. Dopiero szwajcarski prywatny kolekcjoner postanowił zwrócić „Madonnę pod jodłami” kościołowi.
I tak w 2012 roku „Madonna” po długiej tułaczce wróciła do Wrocławia.
Pragniemy Państwu przedstawić bliżej to wspaniałe dzieło sztuki podczas spotkania pt.: Odzyskany klejnot – „Madonna pod jodłami” Łukasza Cranacha Starszego. O obrazie rozmawiać będą: dr Dariusz Galewski – historyk sztuki, wykładowca Akademii Muzycznej i Uniwersytetu Wrocławskiego oraz ks. Krzysztof Kanton – były wicedyrektor Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, obecnie proboszcz parafii pw. Karola Boromeusza w Wołowie.
W części muzycznej niezwykły koncert.
Zespół Ars Cantus pod kierownictwem artystycznym Tomasza Dobrzańskiego przedstawi utwory z Kodeksu Wrocławskiego z 1498 r.

Kodeks Wrocławski ma kapitalne znaczenie dla renesansowej kultury muzycznej Wrocławia i Śląska. Jest to jeden z dwóch (obok Śpiewnika Głogowskiego) zachowanych w całości rękopisów śląskich. Kodeks zawiera ponad 90 obszernych kompozycji wielogłosowych, z których duża część jest autorstwa wielkich kompozytorów przełomu XV i XVI w. Wiele z nich to unikatowe kompozycje mistrzów miejscowych. Repertuar wskazuje na powiązania z analogicznymi źródłami pochodzącymi z terenu Europy środkowowschodniej jak czeski Kodeks Specjalnik, Kodeksy z Lipska i Berlina, które powstałe w podobnym okresie przełomu wieków XV i XVI. Analiza tego repertuaru wskazuje na muzyczną odrębność tych terenów w stosunku do Europy zachodniej, choć liczne są konkordancje świadczące o znajomości na Śląsku repertuaru zachodniego.
Rękopis stanowi swego rodzaju „repozytorium” muzyczne, z którego sporządzano odpisy do celów wykonawczych. Mógł on służyć muzykom związanym z którymś z wrocławskich ośrodków kościelnych. Zawarte w rękopisie kunsztowne wielogłosowe tekstów związanych z postacią św. Jana Chrzciciela O miranda nimis może wskazywać na wrocławską katedrę. Zebrany repertuar jest różnorodny, przeważają kompozycje przeznaczone do celów liturgicznych, kompletne cykle mszalne, liczne motety przeznaczone na Boże Narodzenie i Wielkanoc oraz ku czci świętych, niektóre w charakterze włoskiej laudy. Zróżnicowana obsada głosów, od 2 do 5, świadczy o szerokiej gamie zastosowań zapisanego w rękopisie materiału muzycznego.

Dr Dariusz Galewski (ur. 1970 we Wrocławiu) – historyk sztuki, absolwent Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, pracownik Wydziału Edukacji Muzycznej Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Współpracuje z Instytutem Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego oraz z Muzeum Narodowym. Zajmuje się środkowoeuropejską sztuką nowożytną, przede wszystkim mecenatem biskupim, działalnością zakonów oraz recepcją dzieł średniowiecznych w okresie baroku. Autor książki Jezuici wobec tradycji średniowiecznej. Barokizacje kościołów w Kłodzku, Świdnicy, Jeleniej Górze i Żaganiu (Kraków 2012) oraz licznych artykułów naukowych i popularnonaukowych.

ars cantus

Zespół Ars Cantus powstał w roku 2000 jako grupa wokalna związana z Wrocławskimi Kameralistami, pracująca pod kierownictwem artystycznym Tomasza Dobrzańskiego.
Ars Cantus wykonuje muzykę dawnych epok od średniowiecza, do wczesnego baroku. Istotną część repertuaru Ars Cantus stanowią muzyczne zabytki Dolnego Śląska sięgające XIV wieku.
Zespół wystąpił na Festiwalu Flandryjskim w Alden Biesen w Belgii, na koncertach Międzynarodowej Akademii Muzyki Dawnej w Wilanowie, na Festiwalu „Pieśń Naszych Korzeni” w Jarosławiu, Festiwalu Flandryjskim „Laus Polyphoniae” w Antwerpii, Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie, na Festiwalach Polskiego Towarzystwa Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie i w Krakowie, festiwalu Musica Memorabilis w Poznaniu, Międzynarodowym Festiwalu Wratislavia Cantans, Festiwalu Lodoviciano w Viadana, Festiwalu Maj z Muzyką Dawną oraz Forum Musicum we Wrocławiu, na Festival delle Nazioni we Włoszech, Festiwalu Tańców Dworskich w Krakowie, na koncertach w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji, w Austrii i we Włoszech. W grudniu 2004 koncert zespołu Ars Cantus był transmitowany ze Studia S1 do krajów Europejskiej Unii Radiowej.
W roku 2001 na XI Festiwalu Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie za wykonanie średniowiecznych pieśni ze zbioru „Carmina Burana” zespół Ars Cantus został uhonorowany nagrodą im. Zofii Rayzacherowej za „największą indywidualność artystyczną w dziedzinie muzyki dawnej”. W roku 2011 zespół otrzymał nagrodę im. Adama Jarzębskiego „dla najlepszego wykonawcy na XX Festiwalu Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie z wykonanie programu „Mikołaj z Radomia – opera omnia”.

Dyskografia:
„Suita staropolskich kolęd” w opracowaniu Waldemara Wróblewskiego na płycie wydanej w 2002 r. przez Luna Music. W roku 2003 ukazała się płyta „Musica Rediviva z wrocławskich druków muzycznych XVI i XVII wieku” (CD Accord), uhonorowana Wrocławską Nagrodą Muzyczną roku 2003. W roku 2005 ukazała płyta „Musica Figurata we Wrocławiu i na Śląsku w wiekach XIV i XV” (DUX) (pięciogwiazdkowa recenzja w magazynie „Goldberg”). W roku 2006 w serii „Perły muzyki polskiej” (Bearton) ukazała się płyta SACD „Musica Divina z rękopisu biblioteki Krasińskich” (5 gwiazdek w Kulturradio RBB, 5 gwiazdek w SA-CD.net). W roku 2009 ukazała się płyta z utworami Piotra z Grudziądza (Wratislavia Cantans, 2009), zawierającą szereg kompozycji dotąd nieznanych. W roku 2011 zespół nagrał płytę „Musica Gratulatoria. Muzyka na ceremonie ślubne z wrocławskich druków XVI i XVII wieku” (Wratislavia Cantans, 2012). Niebawem ukaże się nowe nagranie płytowe utworów z tzw. Kodeksu Wrocławskiego, jednej z najważniejszych w Europie środkowo-wschodniej kolekcji renesansowej polifonii.

Skład:
Zespół „Ars Cantus“:

Monika Wieczorkowska – sopran
Radosław Pachołek – alt
Maciej Gocman – tenor
Piotr Karpeta – bas

Zespół fletów podłużnych
Katarzyna Justyńska
Olga Szęszoł
Krzysztof Bartkowski
Arkadiusz Wróblewski

Tomasz Dobrzański – flet podłużny, kierownictwo artystyczne